‘Maatschappelijk werk is net zo’n belangrijk onderdeel binnen de school als het onderwijs’

Amber Westrik (16) zit in de vierde klas van praktijkschool Het Bolwerk in Middelburg. Ze wordt begeleid door school- en jeugdmaatschappelijk werker Lisanne Dees (30) van Maatschappelijk Werk Walcheren. Op Het Bolwerk vertellen Lisanne, Amber en haar leerkracht Youssef Afkir (39) over de meerwaarde van schoolmaatschappelijk werk.

Jezelf kunnen zijn

“Ik zit al vier jaar op Het Bolwerk”, begint Amber te vertellen. “Eerst had ik veel ruzie thuis. Ook had ik soms problemen met de meesters en juffen op school. In de tweede klas vertelde meester Michel dat er mensen op school waren waar ik mee kon praten. Dat wilde ik wel. Vervolgens besprak meester Michel het met mijn ouders. Ook zij vonden het een goed idee. Zo kwam ik in contact met Lisanne. In de derde klas, bij meester Youssef, liep de hulp van Lisanne door. En nog hebben we contact. Ik vind het fijn om met Lisanne te praten. Ze voelt als een beste vriendin, bij wie ik mezelf kan zijn en waar ik mijn verhaal bij kwijt kan.” Lisanne vult Amber aan: “Ik spreek Amber iedere week. Eens in de paar maanden bezoek ik Amber bij haar ouders thuis. Amber en ik bespreken de huisbezoeken voor. Ook haar ouders hebben onderwerpen waar ze het graag over willen hebben. Terugkerende onderwerpen zijn luisteren naar elkaar, het nakomen van afspraken en de invloed van relaties, zoals met vriendinnen en jongens. Daar maken we samen afspraken over. Ook Ambers ouders staan er open in. Alles is bespreekbaar en dat is heel fijn.”

Zichtbaar zijn

Ook een leerkracht kan signalen en onderwerpen doorgeven aan de schoolmaatschappelijk werker. “Vorig jaar was ik mentor van Amber”, vertelt Youssef. “Amber haar stage liep toen even niet zo lekker. Ik sprak er met Amber over en deelde het ook met Lisanne. Doordat Lisanne twee vaste dagen in de week op onze school werkt, weet je haar snel te vinden. Het contact is laagdrempelig, zowel voor de leerkrachten als voor de leerlingen. Want een leerling hoeft ook niet alles met een leerkracht of mentor te delen. We lopen bij elkaar binnen, schakelen snel en werken goed met elkaar samen.” Lisanne knikt bevestigend: “Dat typeert ook de cultuur binnen de school: kleinschalig, warm en persoonlijk. Doordat ik hier op locatie werk, ben ik zichtbaar.”

Onze hulp is heel vrijblijvend. Dat zeg ik ook altijd tegen de leerlingen. Ze mogen hun verhaal met mij delen, maar het hoeft niet.

Durven openstellen

De begeleiding vanuit Lisanne doet Amber goed. Naast Amber zelf, zien ook Lisanne en Youssef dat ze gegroeid en ontwikkeld is. “Amber is meer gaan praten en durft te delen wat haar bezighoudt”, zegt Youssef. “Ze heeft meer focus en haar resultaten op school zijn beter.” Amber geeft een voorbeeld: “In vriendschappen weet ik nu meer wat ik belangrijk vind. Wie heeft het beste met mij voor? En met wie wil ik omgaan? Ook mijn ouders zien en zeggen dat het beter met me gaat.” Lisanne vult aan: “Eerst zagen we wat meer weerstand bij Amber. Ze is een lieve meid en durft zich steeds meer open te stellen, ook naar anderen. Ze is opener en zachter geworden. Dat is mooi om te zien.”

Naast de leerling staan

Eén van de krachten van schoolmaatschappelijk werk is volgens Lisanne de laagdrempeligheid. “Wij zijn makkelijk te bereiken voor leerlingen, ouders en scholen. Onze hulp is heel vrijblijvend. Dat zeg ik ook altijd tegen de leerlingen. Ze mogen hun verhaal met mij delen, maar het hoeft niet. Alles mag gezegd en gevraagd worden. Niets is gek of raar. We staan naast de leerling en vertegenwoordigen zijn of haar stem richting de school en ouders.” Daarnaast is de hulp vanuit schoolmaatschappelijk werk onafhankelijk. “Het belangrijkste is dat de leerlingen zichzelf bij mij kunnen zijn”, vertelt Lisanne. “Ik bied een luisterend oor, neem de tijd, stel vragen en praat met ze. Maar vaak komen ze zelf tot inzicht met antwoorden, ideeën en oplossingen.”

Essentiële schakel

Het Bolwerk is de enige praktijkschool op Walcheren. Na het behalen van hun diploma praktijkonderwijs gaan de leerlingen in principe werken. Sommigen stromen door naar het mbo. Lisanne merkt dat leerlingen hier onzeker over kunnen zijn: “Dat je op een praktijkschool zit, zegt niets over wie je bent. Iedereen heeft zijn of haar talenten. En hoe kunnen we die kwaliteiten ontwikkelen zodat een leerling opgroeit tot een mooi en volwassen persoon? Om daar een periode in mee te mogen lopen is heel bijzonder.” Op het Bolwerk ben je meer dan alleen een leerkracht. “Naast leerkracht en mentor ben ik ook hulpverlener, politieagent, mattie en apotheker”, zegt Youssef lachend. “Dat maakt het praktijkonderwijs ook zo mooi. Onze school heeft een kwetsbare doelgroep, op allerlei gebieden. We zijn veel bezig met het opbouwen van een vertrouwensband. De relatie met de leerling is het allerbelangrijkste. Daar investeren we in. We zeggen weleens: ‘zonder relatie, geen prestatie’. Maatschappelijk werk is net zo’n belangrijk onderdeel binnen de school als het onderwijs. Het is de essentiële schakel om kwaliteit van zorg te kunnen bieden aan de leerlingen.”