Wees een bij, geen strontvlieg.
Wel eens van de woestijnvaders en – moeders gehoord? Dat waren wijze mensen die in de 4e en 5e eeuw na Christus de woestijn in trokken op zoek naar God of het goddelijke. Het was een tijd van redelijk grote welvaart en op christelijk religieus gebied was het rustig geworden. Té rustig vonden zij, want nu de christenvervolgingen voorbij waren en het eigenlijk heel erg ín was om christen te worden, was het geloven te gemakkelijk geworden. Mensen leefden oppervlakkig en voor de korte termijn en hadden te weinig aandacht voor het spirituele, de binnenkant van wat mensen inspireert en bezielt.
In de woestijn hoopten ze door alle bezittingen te verkopen en zich over te geven aan de stilte en de eenzaamheid en de ontberingen hun innerlijk te voeden en geestelijk te groeien. Een van de belangrijke ontdekkingen was al gauw dat dat niet vanzelf gaat. Voordat ze God ontmoetten of de goddelijke kern kwamen ze in de leegte van de woestijn namelijk eerst oog in oog te staan met wat ze noemden de ‘afgronden van hun ziel’. Ieder mens heeft zo zijn donkere plekken in het leven. Daar hoef je niet van op te kijken. Hoort gewoon bij je. Het leverde duizenden wijze lessen op waar we vandaag nog onze winst mee kunnen doen.
Zo liepen ze aan tegen wat tot op de dag van vandaag een algemeen menselijk verschijnsel is, nl. dat op een koffievisite of op een kantoor het vaker gaat over wat iemand, een ander, die er niet bij is, fout heeft gedaan dan dat zijn of haar goede daden of karaktereigenschappen benoemd worden. Ook tussen die woestijnvaders en –moeders werd meer geroddeld dan je zou verwachten bij deze vrome lieden. En dat maakte meer kapot dan hen lief was.
Dit bracht Antonius de Grote, een van de belangrijkste woestijnvaders, tot het besluit om voortaan alleen maar te zoeken naar de bewonderenswaardige kanten van de mensen met wie hij te maken had. Bij de een zag hij vriendelijkheid, de ander was nooit boos, een derde viel op door zachtmoedigheid, of door ijver of door trouw. ‘Actief op zoek gaan naar het goede’ werd zijn levensmotto. En dat bracht hem tot grote hoogte! Maakte van hem een wijs en goed mens.
Veel later inspireerde het een monnik, Paisios van Athos, tot deze wijze les: wees een bij, die altijd naar de mooie bloemen vliegt. En geen strontvlieg, die op zoek gaat naar viezigheid.
Gert Zomer
